وصولی اسنادی (Documentary Collections)
مفهوم:
والد:
بعد:
فرزند:
لید
در وصولی اسنادی، بانک فروشنده و بانک خریدار با ارسال مدارک به خریدار در قبال پرداخت یا در ازای قبولی بروات و از طریق انتقال پرداخت، به فروشنده کمک می‌کند. وصولی اسنادی به دو صورت طبقه‌بندی می‌شود: اسناد در برابر پرداخت و اسناد در برابر قبولی. اکثر رویه‌ها بین دو نوع طبقه‌بندی فوق مشترک است به جز آن که اسناد در نوع اول در ازای پرداخت برات، تحویل خریدار داده می‌شود و این در حالیست که در نوع دوم اسناد در ازای قبولی برات تحویل داده می‌شود و پرداخت در تاریخی در آینده صورت می‌گیرد. در وصولی اسنادی، فروشنده و خریدار ابتدا بر روش پرداخت وصولی اسنادی توافق می‌کنند. قرارداد فروش باید اسناد مورد نیاز را معین نماید و اسناد مورد نیاز بسته به قرارداد مربوط به فروش تغییر خواهد کرد. اسناد مذکور معمولا شامل اسناد حمل (بارنامه یا راه نامه هوایی)، فاکتور تجاری، لیست عدل بندی، گواهی بازرسی، برات و غیره می‌باشد. طرف‌های تجاری اصلی در وصولی اسنادی، طرف اصلی یا فروشنده، بانک حواله‌دهنده یا بانک فروشنده، بانک وصول‌کننده اسناد یا بانک خریدار، بانک ارائه‌کننده (که معمولا همان بانک خریدار است) و گیرنده برات یا خریدار است. امن‌ترین روش پرداخت برای فروشنده، روش پیش‌پرداخت است اما این روش برای خریدار از حداقل امنیت برخوردار است. امن‌ترین روش پرداخت برای خریدار حساب باز بوده، اما این روش برای فروشنده، کمترین امنیت را دارد. اعتبار اسنادی برای فروشنده بسیار مطلوب بوده و برای خریدار قابل قبول می‌باشد اما این کار هزینه زیادی داشته و حد اعتباری خریدار را کاهش می‌دهد.
تعریف به حد
وصولی اسنادی یک نوعی از پرداخت‌‌های بین‌المللی است. وصولی اسنادی (در برخی مواقع نیز وصولی بانکی یا صورتحساب وصولی تلقی می‌شود) روش پرداختی است که فروشنده پرداخت را با ارائه اسناد اعتباری و فرم‌های مربوطه به بانک خود (بانک حواله‌دهنده) واگذار می‌کند تا مدارک مذکور را همراه با یک دستورالعمل وصولی به بانک خریدار (بانک وصول‌کننده اسناد) ارسال کرده و اسناد به خریدار در ازای پرداخت یا در قبال قبولی برات وصولی اسنادی (برات) تحویل شود. در وصولی اسنادی، اسناد حمل از طریق سیستم بانکی (با کمک بانک حواله‌دهنده، بانک وصول‌کننده و بانک ارائه‌کننده) به خریدار انجام می‌شود.
وجوه افتراق یا شقوق مختلف
فروشنده در وصولی اسنادی، اسناد حمل را از طریق سیستم بانکی (با کمک بانک حواله‌دهنده، بانک وصول‌کننده و بانک ارائه‌کننده) به خریدار انجام می‌دهد، در حالی که فروشنده در حساب باز اسناد حمل را مستقیما به خریدار ارسال می‌کند. بروات (بروات اسنادی) در وصولی اسنادی استفاده می‌شوند، در حالی که در حساب باز مورد استفاده قرار نمی گیرند. نقش بانک‌ها در حساب باز در انتقال پول به وسیله انتقال تلگرافی به فروشنده بسیار محدود است در حالی که نقش بانک‌ها در وصولی اسنادی شامل ارائه اسناد حمل و وصول پرداخت از خریدار است. بنابراین، وصولی اسنادی بیش از حساب باز هزینه خواهد داشت. همچنین وصولی اسنادی مربوط به برات (برات اسنادی) است که خریدار باید ارزش اسمی آن را به صورت دیداری یا در یک تاریخ معین در آینده پرداخت نماید. برات قابل پرداخت به صورت دیداری را صورت حساب دیداری یا (برات دیداری) می‌نامند در حالی که برات قابل پرداخت در یک دوره زمانی در آینده برات مدت‌دار یا نامیده می‌شود.
فهرست مطالب
محتویات
مقدمه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
وصولی اسنادی (در برخی مواقع نیز وصولی بانکی یا صورتحساب وصولی نیز تلقی می‌شود) روش پرداختی است که فروشنده پرداخت را با ارائه اسناد اعتباری و فرم‌های مربوطه به بانک خود (بانک حواله‌دهنده) واگذار می‌کند تا مدارک مذکور را همراه با یک دستورالعمل وصولی به بانک خریدار (بانک وصول‌کننده اسناد) ارسال کرده و اسناد به خریدار در ازای پرداخت یا در قبال قبولی برات وصولی اسنادی (برات) تحویل شود.
فروشنده در وصولی اسنادی، کالا را حمل کرده و اسناد وصولی یا حمل (مانند بارنامه، فاکتور تجاری، لیست عدل بندی، برات) را همراه با برات از طریق سیستم بانکی به خریدار ارسال می‌کند و خریدار، وجه برات را پرداخت می‌کند. فروشنده در وصولی اسنادی، برات و اسناد را مستقیما به خریدار ارسال نمی‌کند. بلکه، فروشنده از بانک خود می‌خواهد تا برات و اسناد حمل را از طریق کانال بانکی برای هدف تامین پرداخت از جانب خریدار ارسال نماید.
در وصولی اسنادی، بانک فروشنده و بانک خریدار با ارسال مدارک به خریدار در قبال پرداخت یا در ازای قبولی بروات و از طریق انتقال پرداخت، به فروشنده کمک می‌کند. فروشنده در وصولی اسنادی، اسناد حمل را مستقیما به خریدار ارسال نمی‌کند. در عوض، فروشنده آن‌ها را از طریق بانک حواله‌دهنده به بانک خریدار ارسال می‌کند. این یک تفاوت مهم با حساب باز است به طوری که فروشنده در حساب باز، اسناد حمل را مستقیما برای خریدار ارسال می‌کرد.
وصولی اسنادی مربوط به برات (برات اسنادی) است که خریدار باید ارزش اسمی آن را به صورت دیداری یا در یک تاریخ معین در آینده پرداخت نماید. برات قابل پرداخت به صورت دیداری را صورت حساب دیداری یا (برات دیداری) می‌نامند در حالی که برات قابل پرداخت در یک دوره زمانی در آینده برات مدت‌دار نامیده می‌شود. خریدار یا باید برات دیداری را پرداخت نماید و یا برات مدت‌دار را قبل از دریافت اسناد حمل برای تحویل کالا قبول نماید.
پرداخت یا قبولی برات از خریدار و در ازای اسناد حمل دریافت شده و پرداخت نیز از طریق سیستم بانکی ارسال خواهد شد. وصولی اسنادی نیز به عنوان وصولی بانکی تلقی می‌شود در حالی که بانک وجه پرداختی را از خریدار دریافت می‌نماید.
انواع وصولی اسنادی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
وصولی اسنادی به دو صورت طبقه‌بندی می‌شود: اسناد در برابر پرداخت (D/P)و اسناد در برابر قبولی (D/A):
- در بخش اسناد در برابر پرداخت، بانک خریدار اسناد حمل را به خریدار در ازای پرداخت برات (معمولا دیداری) تحویل می‌دهد و بانک خریدار وجه پرداختی از سوی خریدار را به فروشنده از طریق بانک فروشنده ارسال می‌کند. از آنجائیکه بانک خریدار اسناد را نزد خود نگه می‌دارد مگر آن که خریدار برات را پرداخت نماید، فروشنده کالا را بدون انجام پرداخت، تحویل نخواهد داد. اسناد در برابر پرداخت می‌تواند به عنوان یک پرداخت مقارن (یا پرداخت همزمان) تلقی شود زیرا اسناد (شامل اسناد حمل و غیره برحسب نوع کالا) به طور همزمان در ازای پرداخت مبادله می‌شوند.
- در بخش اسناد در برابر قبولی، بانک خریدار اسناد را در ازای قبولی برات (معمولا مدت‌دار) به خریدار تحویل می‌دهد و خریدار، برات را در یک تاریخ معین در آینده پرداخت خواهد کرد. وقتی که بانک خریدار، مبلغ پرداختی را از خریدار در تاریخ سررسید دریافت کند، پرداخت به فروشنده از طریق بانک فروشنده انجام می‌شود. بنابراین، فروشنده تنها در ازای قبولی برات، مالکیت یا کنترل اسناد حمل و کالا را از دست خواهد داد. ممکن است این اتفاق بیافتد که فروشنده بدون دریافت وجه پرداختی از سوی خریدار کنترل و مالکیت کالا را از دست بدهد. اسناد در برابر قبولی می‌تواند به عنوان پرداخت معوق تلقی شود زیرا پرداخت در تاریخی در آینده دور و بعد از تحویل اسناد به خریدار انجام می‌شود.
عملیات وصولی اسنادی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
فروشنده در وصولی اسنادی، دریافت وجه پرداختی به بانک خود (بانک فروشنده) را به وسیله اسناد بازرگانی (شامل اسناد حمل و بروات وصولی) و فرم وصول پرداخت واگذار می‌کند و اسناد را به بانک خریدار (بانک وصول‌کننده اسناد) همراه با دستورالعمل وصولی جهت تحویل اسناد به خریدار در برابر پرداخت یا قبولی برات اسنادی (برات) ارسال می‌کند.
فروشنده و خریدار ابتدا بر روش پرداخت وصولی اسنادی توافق می‌کنند. قرارداد فروش باید به طور واضح روش پرداخت از نوع اسناد در برابر پرداخت یا اسناد در برابر قبولی را توضیح دهد. قرارداد فروش باید اسناد مورد نیاز را معین نماید و اسناد مورد نیاز بسته به قرارداد مربوط به فروش تغییر خواهد کرد. اسناد مذکور معمولا شامل اسناد حمل (بارنامه یا راه نامه هوایی)، فاکتور تجاری، لیست عدل بندی، گواهی بازرسی، برات و غیره می‌باشد.
همانطور که پیش از این نیز بیان شد، وصولی اسنادی به دو نوع، طبقه بندی می‌شوند: اسناد در برابر پرداخت و اسناد در برابر قبولی. اکثر رویه‌ها بین دو نوع طبقه‌بندی فوق مشترک است به جز آن که اسناد در نوع اول در ازای پرداخت برات، تحویل خریدار می‌شود و این در حالیست که در نوع دوم اسناد در ازای قبولی برات تحویل می‌شود و پرداخت در آینده صورت می‌گیرد.
طرف‌های تجاری در وصولی اسنادی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
طرف‌های تجاری اصلی در وصولی اسنادی، طرف اصلی یا فروشنده، بانک حواله‌دهنده یا بانک فروشنده، بانک وصول‌کننده اسناد یا بانک خریدار، بانک ارائه‌کننده (که معمولا همان بانک خریدار است) و گیرنده برات یا خریدار می‌باشند.
- طرف اصلی، آن طرف تجاری است که مدیریت وصولی بانک را واگذار کرده و معمولا همان فروشنده است.
- بانک حواله‌دهنده، بانکی است که طرف اصلی (فروشنده)، مدیریت وصول وجه پرداختی از سوی خریدار را به وی سپرده است. بانک حواله‌دهنده همان بانک فروشنده است که در کشور صادرکننده مستقر بوده و به عنوان نماینده طرف اصلی یا فروشنده عمل می‌کند.
- بانک وصول‌کننده هر نوع بانکی غیر از بانک حواله‌دهنده است که در پردازش و انجام فرآیند وصول وجه پرداختی از سمت خریدار دخیل می‌باشد. بانک وصول‌کننده معمولا اسناد را به گیرنده برات جهت وصول وجه ارسال می‌کند، که در این صورت آن را بانک ارائه‌کننده نیز می‌نامند. بانک وصول‌کننده، بانک خریدار است که در کشور واردکننده مستقر بوده و معمولا بانک کارگزارِ بانک حواله‌دهنده محسوب می‌شود. بانک وصول‌کننده به عنوان نماینده بانک حواله‌دهنده فعالیت می‌کند.
- بانک ارائه‌کننده، همان بانک وصول‌کننده است که اسناد را به گیرنده برات ارائه می‌کند و رسیدن برات و درخواست وجه پرداختی را به گیرنده برات اعلام می‌دارد. بانک وصولی و ارائه‌کننده معمولا یکی بوده و مشابه هستند اما الزاما اینگونه نیست.
- گیرنده برات، طرف تجاری است که ارائه برات به وی مطابق با دستورالعمل وصول وجه انجام می‌شود. گیرنده برات در وصولی اسنادی معمولا همان خریدار است.
ویژگی‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]
خریدار در قالب وصولی اسنادی، بابت برات در برابر اسناد وصولی موردنیاز تحت قرارداد فروش پرداخت کرده یا قبولی صادر می‌کند. بنابراین، اسناد موردنیاز تحت وصولی اسنادی باید به روشنی در قرارداد مشخص شوند تا از هرگونه اختلاف بین طرف‌های تجاری، ممانعت به عمل آید. اختلاف تنها رویه وصول را به تعویق می‌اندازد. اسناد وصولی به طور طبیعی شامل موارد ذیل هستند:
- برات
- فاکتور تجاری
- لیست عدل‌بندی
- اسناد حمل: بارنامه یا راه نامه هوایی
- گواهی‌های بازرسی
بعضی اوقات اسناد وصولی شامل این موارد هستند:
- اسناد بیمه
- گواهی‌های مبدا
اگرچه بانک‌ها گردش اسناد را کنترل می‌کنند، اما اسناد را بازبینی نکرده یا هیچ گونه ریسکی را نمی‌پذیرند و صرفا می‌توانند به طور متقابل بر تسویه انتقال رضایت بخش وصولی اسنادی اثرگذار ظاهر شوند. ویژگی‌های وصولی اسنادی را به ترتیب می‌توان از مقایسه بین حساب باز و وصولی اسنادی درک نمود.
فروشنده در وصولی اسنادی، اسناد حمل را ازطریق سیستم بانکی (با کمک بانک حواله‌دهنده، بانک وصول‌کننده و بانک ارائه‌کننده) به خریدار ارسال می‌کند، در حالی که فروشنده در حساب باز اسناد حمل را مستقیما به خریدار ارسال می‌کند. بروات (بروات اسنادی) در وصولی اسنادی استفاده می‌شوند، در حالی که در حساب باز مورد استفاده قرار نمی گیرند. نقش بانک‌ها در حساب باز در انتقال پول به وسیله انتقال تلگرافی به فروشنده بسیار محدود است در حالی که نقش بانک‌ها در وصولی اسنادی شامل ارائه اسناد حمل و وصول پرداخت از خریدار است. بنابراین، وصولی اسنادی بیش از حساب باز هرینه خواهد داشت.
مزایا/معایب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
امن‌ترین روش پرداخت برای فروشنده، روش پیش‌پرداخت است اما این روش برای خریدار از حداقل امنیت برخوردار است. امن‌ترین روش پرداخت برای خریدار حساب باز بوده، اما این روش برای فروشنده، کمترین امنیت را دارد. اعتبار اسنادی برای فروشنده بسیار مطلوب بوده و برای خریدار قابل قبول می‌باشد اما این کار هزینه زیادی داشته و حد اعتباری خریدار را کاهش می‌دهد.
بنابراین، صلح بین فروشنده و خریدار به عنوان شرایط پرداخت مورد نیاز می‌باشد. به خاطر این که مقایسه بهتری انجام دهیم، درکی از مزایا و معایب وصولی اسنادی مورد نیاز است. مزایا برای فروشنده عبارتند از:
- وصولی اسنادی می‌تواند قطعیت پرداخت را افزایش دهد.
- وصولی اسنادی شامل بروات بوده و بروات می‌توانند به فروشنده کمک کنند تا در مورد اسناد و بروات با بانک مذاکره نمایند. بانک مذاکره‌کننده در مذاکره موافقت خواهد کرد تا کل ارزش برات را فورا به فروشنده پرداخت نماید، مذاکره می‌تواند همراه با مراجعه به فروشنده باشد و این بدان معناست که اگر بانک قادر به دستیابی به پرداخت از سوی خریدار نباشد، آنگاه پول را از طرف فروشنده بازپس می‌گیرد.
- فروشنده منافع حاصل از برات را در قالب موارد ذیل دریافت می‌کند: 1.فروشنده می‌تواند در خصوص برات با بانک مذاکره کرده (یا آن را بفروشد) چراکه برات یک ابزار قابل مذاکره است. 2. الزام پرداخت تحت برات مستقل از قرارداد فروش است. بدون توجه به اختلاف موجود از قرارداد فروش، گیرنده برات (که اکثرا همان خریدار است) باید به دارنده در دوره سررسید برات پرداخت نماید. 3.رویه قضایی برای دارنده برات بسیار مطلوب است.
مزایا برای خریدار عبارتند از :
- وصولی اسنادی می‌تواند این اطمینان را به خریدار بدهد که کالایی که پرداخت یا قبولی برای آن انجام شده به مقصد خواهد رسید.
- وصولی اسنادی می‌تواند فرصتی برای فروش کالا ایجاد کند پیش از آن که پرداخت بابت آن صورت گرفته باشد.
- وصولی اسنادی می‌تواند جریان نقدی را برای خریدار بهبود ببخشد.
اما معایبی هم برای وصولی اسنادی وجود دارند. این معایب برای فروشنده عبارتند از :
- امنیت پرداخت، در روش پیش پرداخت یا اعتبار اسنادی مسئله فرعی است.
- خریدار ممکن است تلاش کند تا قیمت را کاهش داده و این هنگامی است که کالا را دریافت کرده اما ادعای وجود نواقصی در کالای دریافتی مطرح است.
- فروشنده، منفعت لازم از ضمانت نامه بانکی بابت پرداخت که از طریق اعتبار اسنادی داده می‌شود، را در اختیار ندارد و تنها متکی به وضعیت اعتباری خریدار است.
- اگر خریدار، بروات را پرداخت نکرده یا قبولی آن را صادر نکند، هزینه‌های فروش مجدد یا هرینه حمل مرجوعی کالا بالا خواهد رفت.
معایب وصولی اسنادی برای خریدار عبارتند از:
- خریدار ممکن است کالای معیوب دریافت کند و این مسئله بعد از زمانی است که پرداخت صورت گرفت یا قبولی اسناد صادر شد.
- وصولی اسنادی بیش از حساب باز هزینه خواهد داشت.
جستارهای وابسته
- اسناد حمل
- برات
- حساب باز
- اعتبارات اسنادی
پانویس/ پاورقی
منابع
- Anders, G. (2014). The Handbook of International Trade and Finance (3rd ed., p. 47). London, U.K.: Kogan Page.
- Bishop, E. (2006). Finance of International Trade (p. 17). Oxford, U.K.: Elsevier.
- Kim, S. M. (2020). Payment Methods and Finance for International Trade, Springer, ISBN: 9789811570384, 9789811570391.
- US Commercial Services (2015). A Basic Guide to Exporting (11th ed., p. 161). US Commercial Services: Washington D.C., USA.
پیوند به بیرون
الگوهای ناوبری
رده