صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Funds)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، نهادی مالی است که سهام خرید و فروش کرده و از عواید آن برای مدیریت سبد اوراق بهادار استفاده می‌کند. این صندوق‌ها به عنوان عرضه‌کنندگان اصلی وجوه، در بازارهای مالی به شمار می‌روند. این صندوق‌ها دارای ویژگی‌هایی از جمله واسطه‌گری نقدینگی، کاهش هزینه‌های کلان و متنوع سازی پرتفو‌ها هستند. صندوق‌های سرمایه گذاری به دو روش ساختار سازی شده و به دو گروه محدود و نامحدود تقسیم می‌شوند. در صندوق‌های محدود تعداد ثابتی از سهام غیرقابل بازخرید در عرضه اولیه فروخته می‌شوند و سپس در بازار فرابورس مانند سهام عادی به فروش می‌رسند. قیمت بازاری این سهام متناسب با ارزش دارایی‌های نگهداری شده توسط صندوق‌ها، نوسان می‌کنند. مزیت صندوق‌های سرمایه گذاری محدود برای مدیران آن است که امکان برداشت پول توسط سرمایه گذاران وجود ندارد و تنها راه سرمایه گذاران در گرفتن وجوه سرمایه گذاری شده، فروش سهام می‌باشد. در صندوق‌های سرمایه گذاری نامحدود صندوق موافقت می‌کند که سهام را مجددا از سرمایه گذارن در هر زمان خریداری کند. خالص ارزش دارایی‌های صندوق به طور روزانه محاسبه می‌شوند و این محاسبه بر مبنای مانده تعداد سهام و خالص دارایی‌های صندوق می‌باشد. تمامی سهام خریداری شده و فروخته شده در آن روز با همان خالص ارزش دارایی معامله می‌شود. صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک به طور معمول به عنوان صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک سهامی و صندوق‌های سرمایه گذاری اوراق بهادار طبقه بندی می‌شوند و این طبقه بندی بستگی به انواع اوراق بهاداری دارد که در آن سرمایه گذاری می‌کنند.

تعریف به حد

صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک یکی از روش‌های سرمایه گذاری در بازار سرمایه است. سایر انواع صندوق‌های سرمایه گذاری عبارتند از صندوق‌های سرمایه گذاری تامین مالی و صندوق‌های ارزی. صندوق‌های سرمایه گذاری تامین مالی شامل صندوق‌های املاک و مستغلات و صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه می‌باشد. در صندوق‌های ارزی فقط از خرید و فروش ارز برای سرمایه گذاری استفاده می‌شود.  این صندوق‌ها از لحاظ نوع سرمایه گذاری با صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک که بر مبنای سرمایه گذاری در سهام است، متفاوت می‌باشند.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک از روش‌های سرمایه گذاری در بازار سرمایه است و با صندوق‌های سرمایه گذاری در بازار پول متفاوت می‌باشند. تفاوت اصلی بین صندوق‌های بازار پول و صندوق‌های بازار سرمایه در نوع سرمایه گذاری و اوراق بهادار آنها است. در صندوق‌های بازار پول سهام را به افراد فروخته و از عواید آن برای سرمایه گذاری در ابزارهای کوتاه مدت بازار پول استفاده می‌کنند اما در صندوق‌های بازار سرمایه عموما سرمایه گذاری بلند مدت می‌باشد.

فهرست مطالب

مزیت‌های صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک

پنج مزیت اصلی در این صندوق‌ها وجود دارد که به وسیله آن‌ها سرمایه گذاران را جذب می‌نمایند:

-واسطه‌گری نقدینگی، به این معناست که سرمایه گذاران می‌توانند سرمایه گذاری خود را سریع و با کمترین هزینه به وجه نقد تبدیل کنند. اگر فردی گواهی سپرده یا اوراق بهادار خریده باشد و چنانچه قبل از سررسید شدن اوراق به این وجوه نیاز داشته باشد، موظف به پرداخت جریمه‌های بازخرید یا کارمزدهای تراکنش می‌باشد.

-واسطه گری هدفمند، به سرمایه گذاران خرد امکان می‌دهد تا به اوراق بهاداری دسترسی داشته باشند که امکان خرید آن را بدون وجود صندوق سرمایه گذاری مشترک نداشته باشند. با استفاده از این وجوه، صندوق سرمایه گذاری مشترک اوراق بهادار را در مقیاس وسیع و به نفع سرمایه گذاران خریداری خواهد کرد.

-متنوع سازی، به عنوان یک مزیت مهم برای سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک مطرح بوده و ریسک افراد نیز به تبع با نگهداری پورتفو‌های متنوع اوراق بهادار، کمتر می‌شود. سرمایه گذاران خرد و خریدار سهام ممکن است مشکل بتوانند اوراق بهادار را در صنایع متفاوت و برای دستیابی به منافع آن، به اندازه کافی خریداری کنند.

-مزیت هزینه‌ای عمده، ممکن است سرمایه گذاران صندوق سرمایه گذاری مشترک را افزایش دهد. سرمایه گذاران حقوقی بر سر مبالغ کمتر کارمزدهای تراکنش‌ها در قیاس با سرمایه گذاران حقیقی مذاکره می‌کنند.

-یکی از ویژگی‌های که رشد صندوق‌های سرمایه گذاری را رقم زده، دسترسی به تخصص مدیریتی بوده است. علیرغم این که تحقیقات به طور مداوم نشان داده‌اند که صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، از انتخاب تصادفی بازار فراتر نمی‌روند، بسیاری از سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند تا به مدیران پولی حرفه‌ای برای انتخاب سهام‌شان اعتماد و اتکاء کنند.

صندوق‌های سرمایه گذاری نامحدود در مقابل صندوق‌های محدود

صندوق‌های سرمایه گذاری به دو روش ساختار سازی می‌شوند. صندوق‌های گروه اول محدود نامیده می‌شوند. در این نوع صندوق‌ها، تعداد ثابتی از سهام غیرقابل بازخرید در عرضه اولیه فروخته می‌شوند و سپس در بازار فرابورس مانند سهام عادی به فروش می‌رسند. قیمت بازاری این سهام متناسب با ارزش دارایی‌های نگهداری شده توسط صندوق‌ها، نوسان می‌کنند. ارزش بازاری سهام ممکن است بالاتر یا پایین‌تر از ارزش دارایی نگهدارای شده توسط صندوق‌ها باشند و این بستگی به نحوه انتخاب و خریداری سهام توسط مدیراین در ارزیابی بازار دارد. این امر خود بر ارزش صندوق می‌افزاید.

مشکل صندوق‌های سرمایه گذاری محدود این است که به محض فروش سهام، دیگر نمی‌توانند وجه نقد بیشتری برای سرمایه گذاری جذب کنند. بنابراین، برای رشد صندوق مدیران باید یک صندوق کاملاً جدید را بازگشایی کنند. مزیت صندوق‌های سرمایه گذاری محدود برای مدیران آن است که امکان برداشت پول توسط سرمایه گذاران وجود ندارد و تنها راه سرمایه گذاران در گرفتن وجوه سرمایه گذاری شده، فروش سهام است.

امروزه صندوق سرمایه گذاری محدود در سطح وسیعی با صندوق سرمایه گذاری نامحدود جایگزین می‌شود. سرمایه گذاران می‌توانند در هر زمان در صندوق‌های سرمایه گذاری نامحدود سرمایه گذاری کنند و صندوق‌های مذکور نیز مانده تعداد سهام را افزایش می‌دهند. یکی دیگر از ویژگی‌های صندوق سرمایه گذاری نامحدود آن است که صندوق موافقت می‌کند که سهام را مجددا از سرمایه گذارن در هر  زمان خریداری کند. خالص ارزش دارایی‌های صندوق به طور روزانه محاسبه می‌شوند و این محاسبه بر مبنای مانده تعداد سهام و خالص دارایی‌های صندوق می‌باشد. تمامی سهام خریداری شده و فروخته شده در آن روز با همان خالص ارزش دارایی معامله می‌شود. برای مطالعه بیشتر رجوع شود به بحث کامل محاسبه خاص ارزش دارایی.

رده‌های صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک

صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک به طور معمول به عنوان صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک سهامی، صندوق‌های اوراق بهادار، یا صندوق‌های بازار پول طبقه بندی می‌شوند و این طبقه بندی بستگی به انواع اوراق بهاداری دارد که در آن سرمایه گذاری می‌کنند. صندوق‌های سرمایه گذاری زمانی در شرایط مطلوب خواهند بود که از طریق ارزش بازاری کل دارایی‌ها در میان صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک اندازه گیری شوند. به دلیل آن که سرمایه گذاران دارای اهداف متنوعی هستند، هیچ پورتفوی منحصر بفردی وجود ندارد که همه را راضی نگه دارد. در نتیجه، طیف متنوعی از صندوق‌های سرمایه گذاری ایجاد شده‌اند.

رده‌های صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک سهامی

رایج ترین رده‌های صندوق سرمایه گذاری مشترک سهامی عبارتند از :

صندوق‌های رشد: برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی بالاتر بوده و تمایل به پذیرش درجه متناسبی از ریسک را دارند، اینگونه صندوق‌ها مناسب می‌باشند. این صندوق‌ها عموما ترکیبی از سهام شرکت‌هایی هستند که به طور کامل بالغ نشده‌اند و انتظار می‌رود که بیشتر از متوسط روند بلندمدت رشد کنند. هدف اولیه صندوق، رشد آن است که به آن با افزایش در ارزش سهام با کمترین نگرانی نسبت به ایجاد درآمد ثابت دست پیدا کند.

صندوق‌های ارتقاء سرمایه: همچنین با عنوان صندوق‌های رشد شدید نیز شناخته می‌شوند و ترکیبی از سهامی با پتانسیل لازم برای رشد بسیار بالا  می‌باشند. این صندوق‌ها برای سرمایه گذارانی مناسب است که تمایل به ریسک مبتنی بر زیان ارزش معینی از سهام را داشته باشند.

صندوق‌های درآمد و رشد: برخی از سرمایه گذاران به دنبال پتانسیل‌هایی برای ارتقاء سرمایه همراه با ثبات در درآمد هستند. برای این سرمایه گذاران، صندوق درآمد و رشد، که دربردارنده ترکیبی خاص از سهام در حال رشد، سهام با سود تقسیمی بالا، و اوراق بهادار با درآمد ثابت است،‌ می‌تواند مناسب‌ترین گزینه باشد.

صندوق‌های جهانی و بین المللی: در سال‌های اخیر آگاهی در مورد اوراق بهادار خارجی در حال افزایش بوده است. سرمایه گذاران به لحاظ تاریخی از اوراق بهادار خارجی به خاطر هزینه بالا اطلاعات و هزینه تراکنش مربوط به خرید و پایش عملکرد آن‌ها اجتناب می‌کردند. صندوق‌های سرمایه گذاری بین المللی برای توانمند کردن سرمایه گذاران جهت سرمایه گذاری در اوراق بهادار خارجی، بدون ایجاد این هزینه‌های اضافی اقدام می‌کنند.

صندوق‌های خاص: برخی صندوق های سرمایه گذاری مشترک تحت عنوان صندوق‌های خاص بر روی گروهی از شرکت‌هایی تمرکز می‌کنند که ویژگی‌های خاصی را تقسیم می‌کنند. به عنوان مثال، وجوه معین در سطح صنعت نظیر صندوق‌های انرژی، بانکداری و فن آوری پیشرفته نیز وجود دارند. برخی از صندوق‌ها شامل سهامی از بنگاه‌هایی هستند که احتمالا اهداف تصدی‌گری را پوشش می‌دهند.

صندوق‌های شاخص: برخی صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک برای همساز کردن عملکرد شاخص سهام موجود طراحی می‌شوند. به عنوان مثال، ون‌گارد صندوق سرمایه گذاری‌ای پیشنهاد می‌دهد که برای همساز کردن شاخص 500 s&p مورد استفاده قرار می‌گیرد. صندوق‌های شاخص، ترکیبی از سهامی هستند که در کل انتظار می‌رود همراه با شاخص معینی حرکت کنند.

صندوق‌های سرمایه گذاری چند وجهی: این صندوق‌های سرمایه گذاری در سال‌های اخیر ایجاد شده‌اند. مدیران صندوق‌های مذکور بر پورتفوی صندوق‌های متفاوت سرمایه گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها معمولا تنوع بیشتری را در مقایسه با صندوق‌های نوعی به این دلیل که در بردارنده صندوق‌های سرمایه گذای مشترک متعددی می باشند، کسب می‌کنند.

رده‌های صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک اوراق بهادار

سرمایه گذاران در اوراق بهادار به طور اساسی نگران ریسک نرخ بهره، ریسک نکول اعتباری، و موضوعات مالیاتی هستند. بنابراین بسیاری از صندوق‌های اوراق بهادار طبق سررسیدهای آن‌ها (که بر ریسک نرخ بهره اثرگذار است) یا نوع منتشرکننده اوراق بهادار (که بر ریسک اعتباری و مالیات موثر است) طبقه بندی می‌شوند.

صندوق‌های درآمد: برای سرمایه گذارانی که در اصل به ثبات درآمدی به جای ارتقاء سرمایه متکی هستند صندوق‌های درآمد مناسب می‌باشند. این صندوق‌ها معمولا ترکیبی از اوراق بهادار هستندکه پرداخت‌های کوپنی دوره‌ای ارائه کرده و در مواجهه با ریسک متنوع می‌باشند. صندوق‌های مذکور تنها ترکیبی از اوراق بهادار شرکتی بوده و نسبت به ریسک اعتباری دارای حساسیت هستند در حالی که صندوق های مشترک اوراق بهادار خزانه این گونه نیستند.

صندوق‌های بدون مالیات: سرمایه گذاران در سطوح مالیاتی بالا، از لحاظ تاریخی اوراق بهادار شهرداری‌ها را خریداری می‌کنند تا از آن به عنوان روشی برای اجتناب مالیاتی استفاده کنند. به خاطر این که اوراق بهادار نسبت به نکول دارای حساسیت هستند، اینگونه پورتفوی‌های متنوع، مطلوب به نظر می‌رسند.

صندوق‌های اوراق بهادار با بازدهی بالا: سرمایه گذارانی که به دنبال کسب بازدهی بالا هستند و تمایل به ریسک بالا دارند ممکن است خواستار درنظر گرفتن پورتفوی اوراق بهادار با حداقل دو سوم اوراق بهادار‌ای با رتبه‌بندی پایین‌تر از Baa از شاخص‌های مودیز و BBB از شاخص S&P باشند. این پورنفوها در بعضی مواقع به مفهوم صندوق با بازدهی بالا می‌باشند.

صندوق اوراق بهادار جهانی و بین المللی: این صندوق شامل اوراق بهادار‌ای است که توسط شرکت‌ها یا دولت‌ها در سایر کشورها منتشر می‌شود. صندوق اوراق بهادار جهانی متفاوت با صندوق بین المللی است و در بردارنده اوراق بهادار ایالات متحده همراه با اوراق بهادار خارجی می‌باشد.

طبقه بندی‌ها براساس سررسید: به دلیل این که حساسیت نرخ بهره اوراق بهادار به سررسید بالا بوده، صندوق‌های اوراق بهادار به طور معمول اوراق موجود در پرتفوی خود را بر اساس سررسید اوراق بهادار، طبقه بندی و نگهداری می‌کنند.

صندوق‌های بازار پول

این صندوق‌ها بعضا با عنوان صندوق‌های بازار پول (MMFs) سهام را به افراد فروخته و از عواید آن برای سرمایه گذاری در ابزارهای کوتاه مدت بازار پول استفاده می‌کنند. تفاوت اصلی بین صندوق‌های بازار پول و صندوق‌های سرمایه گذاری که پیش از این مورد بحث قرار گرفت آن است که صندوق‌های بازار پول بر سرمایه گذاری در اوراق بهادار بازار پول تمرکز دارند.

قیمت گذاری واحدهای صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک

قیمت به ازاء هرسهم صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، برابر با خالص ارزش دارایی هر سهم  (NAV) به ازاء هر سهم بوده و مدیریت صندوق ارزش پورتفو به ازاء هر سهم را بعد از حسابداری هزینه‌ها در نظر می‌گیرد. خالص ارزش دارایی در پایان هر روز ابتدا با تعیین ارزش بازاری تمامی اوراق بهاداری که صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک را تشکیل می‌دهند، تعیین می‌شود. هر نوع بهره یا سود سهام توزیع شده که در صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک به این صندوق‌ها افزوده می‌شود به ارزش بازاری نیز اضافه می‌گردد. سپس همه هزینه‌ها کسر شده و مقدار آن از حاصل تقسیم بر تعداد سهام مانده صندوق به دست می‌آید.

هزینه‌های تحمیل شده بر سهام‌داران صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک

صندوق‌های سرمایه گذاری هزینه‌های خود را به سهام‌داران خود منتقل می‌کنند و این هزینه‌ها شامل پرداختی‌های مدیران پورتفو و سایر کارکنان، انجام تحقیقات، بایگانی اطلاعات، کارمزدهای دفتری و کارمزدهای بازاریابی است. برخی از صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک تمرکز خود را بر بازاریابی قرار داده، البته بازاریابی لزوما صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک را قادر نساخته تا عملکرد بالاتری در مقایسه با بازار یا سایر صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک به دست آورند.

در واقع، بازاریابی هزینه‌ها را افزایش می‌دهد که در نهایت به سهام‌داران صندوق منتقل می‌گردد. این هزینه‌ها می‌توانند بین صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک از طریق اندازه گیری نرخ هزینه‌ای مقایسه شده و معادل با هزینه سالانه به ازاء هر سهم تقسیم بر خالص ارزش دارایی صندوق شوند. نرخ هزینه دو درصد در یک سال، به معنای آن است که سهام‌داران هزینه‌های سالیانه‌ای را متحمل می‌شوند که منعکس کننده دو درصد ارزش صندوق بوده است.

جستارهای وابسته

• بانک‌های سرمایه گذاری

• کارگزاران

• صندوق‌های سرمایه خطر پذیر

• نهادهای سرمایه گذاری

پانویس/ پاورقی

منابع

• Grier, W. A. (2012). Credit analysis of financial institutions. Euromoney Books.
• Mishkin, F. S., & Eakins, S. G. (2011). Financial markets and institutions (7th edition). Pearson.
• Madura J. (2014) Financial Markets and Institutions, Cengage Learning.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده