ریسک سبد اعتباری (Portfolio Credit Risk)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

ریسک اعتباری پورتفو به خطر تغییر در ارزش بازاری پورتفو در یک افق زمانی معین برمی‌گردد. وقتی یک صنعت با رکود مواجه می‌گردد، بطور خود بخود ریسک‌های اعتباری پرتفوی آن صنعت بالا می‌رود و بنگاه‌های آن صنعت در طی یک دوره کوتاه از حالت راضی به حالت ناراضی تبدیل می‌شوند که این عدم رضایت در وضعیت پورتفوهای آن صنعت اثرگذاری خواهد داشت. تغییراتی نظیر حرکت مثبت یا منفی چرخه‌های اقتصادی، ریسک‌های سیاسی، تغییرات نرخ بهره، تغییرات تعرفه، مباحث مرتبط با توسعه‌های جهانی، نوسانات ارزی و غیره از جمله عوامل اثرگذار بر ریسک اعتباری پرتفو در یک صنعت هستند. کاربرد مهم مدل‌های ریسک اعتباری پورتفو، همان آزمون تنش می‌باشد.

تعریف به حد

ریسک اعتباری پورتفو نوعی از ریسک اعتباری است که به مفهوم خطر تغییرات در ارزش بازاری یک سبد دارایی یا پورتفو در یک افق زمانی معین در نتیجه تغییرات در کیفیت اعتباری به واسطه عواملی چون مهاجرت اعتباری (ارتقاء/تنزل درجه یا رتبه)، نکول تسهیلات کلان و نکول همزمان (یا هم‌حرکتی با نکول) است.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

برخلاف ریسک اعتباری بنگاه، ریسک اعتباری پرتفو تحت تاثیر عوامل معین بیشتری نظیر توزیع آسیب‌پذیری اعتباری در میان صنایع، در میان مناطق و غیره قرار می‌گیرد. همچنین ریسک اعتباری پرتفو به مجموع ریسک یک سبد از دارایی‌ها اشاره دارد در حالیکه ریسک اعتباری قرض‌گیرنده منفرد به ریسکی در دایره محدودتر و جزئی‌تر می‌پردازد.

فهرست مطالب

مقدمه

توانایی بانک برای مدیریت تمرکز جغرافیایی یا تمرکز بخشی بستگی به نحوه مدیریت ریسک در پورتفوی اعتباری آن دارد. این موضوع بیشتر بستگی به تخصیص مبتنی بر رتبه‌بندی دارایی‌ها (به معنای بخش‌ها، صنایع، مناطق و غیره) دارد. دیدگاه پورتفو، بانک را قادر می‌سازد تا تغییر در ریسکی بودن دارایی‌ها بیشتر شود. مدیر پورتفو با نشستن در اداره مرکزی باید قادر به مقایسه ترکیب پورتفو در مناطق یا بخش‌ها بوده و نحوه تغییر این ترکیب در طول زمان را بررسی کند. برای درک بهتر ویژگی‌های ریسک پورتفو، جمع‌آوری داده‌های احتمال نکول و زیان مبتنی بر نکول در سطوح زیرمجموعه پورتفو ضروری است و وضعیت آن ها در محور بازدهی-ریسک را مقایسه می کند.

ایجاد پروفایل ریسک شفاف و استراتژی بخش‌بندی پورتفو به وسیله روش‌های متنوع سازی پورتفو، ریسک مناسب را تضمین نموده و پتانسیل ریسک کاهش قیمت ها را محدود می کند. دپارتمان مدیریت ریسک، تکنیک‌هایی به شرح ذیل را مورد استفاده قرار می‌دهد: مانند تنظیم و تعیین دستورالعمل‌های سیاستی برای تثبیت حدود مواجهه با ریسک، تصریح نسبت‌های استاندارد با توجه به ریسک مالی (مانند نسبت جاری، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، نسبت پوشش خدمات بدهی و غیره)، پایش کیفیت پورتفو در صنعت و مناطق مختلف و در برخی مواقع تغییر ترکیب محصول بانک. کیفیت پورتفو با رهگیری حرکت قرض‌گیرندگان از یک مقوله رتبه بندی به مقوله دیگر تحت صنایع مختلف، بخش‌های تجاری و غیره می‌باشد. ماتریس انتقال، پروفایلی از تغییرات کیفیت اعتباری ارائه می‌کند که برای پورتفوی اعتباری منتخب در هر دو سال یکبار اتفاق افتاده است. این موضوع به عنوان ابزاری موثر برای تخصیص سرمایه پورتفوی اعتباری، پایش تسهیلات و ارزیابی پیاده سازی بکار گرفته شود.

محرک‌های ریسک اعتباری پورتفو

عنصر مهم در مدیریت موفق پورتفوی ریسک اعتباری آن است که باید مدیریت پویایی‌های ریسک اعتباری انجام پذیرد. ریسک اعتباری پورتفو به مفهوم ریسک تغییرات در ارزش بازاری پورتفو در یک افق زمانی معین در نتیجه تغییرات در کیفیت اعتباری به واسطه عواملی چون مهاجرت اعتباری (ارتقاء/تنزل درجه یا رتبه)، نکول تسهیلات کلان و نکول همزمان (یا هم‌حرکتی با نکول) است.

پورتفوی اعتباری که به خوبی متنوع نشده باشد، دارای ریسک پورتفوی بالاتری از نظر زیان انتظاری و زیان غیر انتظاری نسبت به یک پورتفو دارایی با تنوع بیشتر می باشد. به منظور برخورداری از مزیت فرصت‌های مدیریت پورتفوی اعتباری، پاسخ به این سوالات فنی ذیل مهم به نظر می رسد:

الف- ریسک یک پورتفوی مشخص در مقابل اعتبار موجود در پورتفو چیست؟

ب- سناریوهای مختلف اقتصاد کلان در هر دو سطح صنعت و منطقه بر پروفایل ریسک پورتفو چگونه اثرگذار می باشد؟

ج- اثر تغییر ترکیب پورتفو چیست؟

نمودار ذیل محرک‌های اصلی و کلیدی ریسک اعتباری پورتفو را نشان می دهد. توجه داشته باشید که توزیع آسیب پذیری پورتفو و هم حرکتی نکول در میان قرض گیرندگان در کنار احتمال نکول و زیان مبتنی بر نکول نقش مهمی در اندازه گیری ریسک اعتباری پورتفو ایفاء می کند.

ریسک اعتباری پورتفو

هم حرکتی در میان قرض گیرندگان ریسک اعتباری قرض گیرندگان در زیان غیرانتظاری پورتفو

وزن/تمرکز احتمال نکول زیان مبتنی بر نکول

بدتر شدن وضعیت اعتبار به عنوان علت بسیاری از رخدادهای منتهی به فشارهای مالی در بسیاری از کشورها معرفی می‌شود (به عنوان مثال تسهیلات کشاورزی در میانه غرب ایالات متحده، بحران بدهی آمریکای لاتین، بحران اخیر در زمینه رهن بازار مسکن در ایالات متحده). رویدادهای بسیاری از نکول‌های گروهی (در صنایع مختلف و شبیه آن در میان صنایع) وجود دارند؛ دلیل آن این است که علاوه بر تمرکزهای بسیار مهم و معنی دار، قرض دادن در صنعت خاص (مانند انرژی)، وابستگی منطقه ای و هم حرکتی قوی بین سلامت صنایع وجود دارد.

منافع مطالعه پورتفوی اعتباری

مطالعه و بررسی دارایی‌های اعتباری از چشم انداز پورتفو بسیار مفید بوده است. بسیاری از شرکت‌ها به طور خاص موسسات مالی با نرخ فزآینده‌ای به دنبال اندازه‌گیری و مدیریت ریسک‌های اعتباری پورتفو هستند. منافع اصلی تحلیل ریسک پورتفوی اعتباری به شرح ذیل ارائه شده است:

مدیریت فعال پورتفوی اعتباری

امروزه دارایی‌های اعتباری تحت تاثیر مدیریت پویشگر می‌باشند. به جز حفظ دارایی‌های اعتباری تا سررسید، این نوع دارایی‌ها می توانند در میان‌مدت به فروش برسند. تسهیلات سندیکایی می‌تواند به سایر مشارکت کنندگان یا تازه واردان در حالی به فروش برسند که قابلیت دسترسی ابزارهای مشتقه اعتباری و بهادارسازی، دروازه‌های جدیدی را برای مدیریت فعال پورتفوی اعتباری باز کرده است. با فرض اینکه ریسک اعتباری دو دارایی، مشابه یکدیگر باشند و در صورتی که دارایی با بازدهی پایین با دارایی با بازدهی بالا قابل جابجایی باشد آنگاه بازدهی پورتفوی اعتباری بدون هیچ افزوده ای بهبود خواهد یافت. برای همه زیرمجموعه‌های پورتفوی اعتباری با نرخ معینی از ریسک، قرض دهنده دارایی با بالاترین بازدهی را برمی‌گزیند. سوالات مربوط به سطح پورتفوی اعتباری به منظور کسب مزایای چنین فرصت‌هایی به شرح زیر می باشند:

الف-ریسک پورتفو قبل و بعد از تراکنش آتی چیست؟

ب-تغییر در ترکیب پورتفو چه تاثیری بر سطح ریسک دارد؟

ج-کدام یک از دارایی‌های اعتباری در محیط در حال تغییر باید خریداری شده و یا به فروش برسد؟

کاهش کلی در ریسک اعتباری

تجمیع همه ریسک‌های اعتباری بنگاه در یک پورتفو معادل با ریسک آن پورتفو نیست و در واقع، مدیریت ریسک مناسب می تواند ریسک پورتفو را در جایی کمتر از متوسط یا کل ریسک‌های اعتباری بنگاه کاهش دهد. در حالی که تحلیل اعتباری بنیاد پوشش صنعتی اروپا به نظر می رسد به این موارد توجه دارد: ریسک منحصربفرد ، افزایش فشارهای جهانی /منطقه ای، شامل رقابت در میان دیگران، متمایل به دیدگاهی گسترده‌تری از ریسک اعتباری در نتیجه رویکرد دارنده هر پورتفو می‌باشد.

ریسک اعتباری بنگاه، به رویه‌های مختلف قابل تقسیم‌بندی است و با رتبه‌هایی نظیر AAA، A1، BBB، B1، B2 و غیره نشان داده می‌شوند. برخلاف ریسک اعتباری بنگاه، ریسک اعتباری پرتفو تحت تاثیر عوامل معین دیگری نظیر توزیع آسیب‌پذیری اعتباری در میان صنایع، مناطق و غیره قرار می‌گیرد.

نگرشی به مواجهه یا آسیب‌پذیری‌های ریسک بخشی

بخش‌ها و صنایع مختلف در هر اقتصاد، الگوهای رفتاری غیرمشابهی را به واسطه طیف گسترده ای از عوامل نشان می‌دهند. چرخه‌های تجاری، ریسک‌های بیرونی و ریسک صنعت بر متعهدان مالی اثر می‌گذارد. تعداد کثیری از متعهدان مالی در یک پورتفو در صورتی هیچ دلگرمی ندارند که پورتفو از مواجهه بیش از حد با صنایع متزلزل یا غیرقابل اطمینان رنج ببرد. وقتی متعهدان مالی به طور قطع با رکود در هر صنعت مواجه گردند، مسئله بسیار ریسکی خواهد شد و این خود بخود ریسک‌های اعتباری را بالا برده و بنگاه راضی را به یک بنگاه ناراضی در طی یک دوره کوتاه تبدیل می‌کند به طوری که بر پورتفو نیز اثرگذار خواهد بود. این مساله به خوبی قابل قبول است که ریسک اعتباری کل همراه با تکامل تغییرات در اقتصاد کلان تغییر کند. لذا ریسک پورتفوی اعتباری باید در قالب اثر ممکن بر اجزاء متنوع پورتفو در مواجهه با تغییراتی نظیر حرکت مثبت یا منفی چرخه، ریسک‌های سیاسی، تغییرات نرخ بهره، تغییرات تعرفه، توسعه‌های جهانی، نوسانات ارزی و غیره درک شوند. این عوامل و تجربیات بدهی بد، مدیران پورتفو را هدایت خواهند کرد تا بخش‌های آسیب پذیر و مطابقا سایر بخش‌های اقتصادی و صنعتی مشخص را شناسایی کرده تا در سطح ریسک بالا برگزیده شوند. در چنین شرایطی، لازم است که سیاست‌ها و رویه‌های جداگانه ای را برای محدود نمودن دامنه چنین مواجهه پورتفویی پایه گذاری نمایند.

حل معمای سرمایه

در حال حاضر این موضوع قابل پذیرش است که تعیین مقدار سرمایه باید به مقوله ریسک به ویژه در سطح بانک‌ها و موسسات مالی پیوند داده شود. ترازنامه یک بانک، وضعیت مالی آن را نمایش می‌دهد و دارایی‌ها همانند دارایی‌های مولدِ درآمد مانند تسهیلات و بدهی‌ها همانند سپرده ها می‌باشند. استقراض بین بانکی همراه با سرمایه، دارایی‌ها را تامین مالی می کند. سرمایه بانک طبق تعریف معادل دارایی‌های منهای بدهی هاست. عبارت سرمایه در بانکداری به جای خالص ارزش مشهود استفاده می شود که معمولا در حسابداری بوده و این عبارت ها مشابه یکدیگر می باشند.

مدل‌های ریسک اعتباری پورتفو

درواقع، سرمایه اقتصادی ریسک اعتباری پورتفو برای آسیب‌پذیری‌ها یا مواجهه شرکت‌های بزرگ از مدل‌های مبتنی بر رویکرد ساختاری مرتون جهت ثبت یا یکپارچگی مطالبات استفاده می‌کنند. در تنظیمات پورتفو، مدل‌های چندعاملی اغلب برای توصیف شاخص اعتباری شرکتی مورد استفاده قرار گرفته و به عنوان مدل‌های با متغیر پنهان در قالب شاخص اعتباری مشاهده نمی‌شود.

تخصیص سرمایه اقتصادی و سرمایه برای مواجهه اوراق قرضه در دفتر معاملاتی بانک معمولا باید پاسخگوی رفتار معاملاتی و افق‌های نقدینگی قرار گیرد. با وجود هزینه‌های ریسک فزاینده مقرراتی برای مواجهه یا آسیب پذیری اعنباری در دفتر معاملاتی، مدل‌های سرمایه اقتصادی و سرمایه مقرراتی بیش از پیش همتراز شده اند.

مدل‌های ریسک اعتباری پورتفو برای دفتر معاملاتی معمولا به صورت فرم خلاصه شده مدل‌های رتبه‌بندی اعتباری یا مدل‌های انتقال وضعیت اعتباری پایه گذاری شده است که در سطح حساب یا مشتری مورد استفاده قرار می گیرد. مدل‌های مذکور نوعا بر روی بسترهای بزرگتر کالییره می‌شوند. مدل‌های انتقال می‌توانند پویا و شامل متغیرهای اقتصاد کلان بوده و یا به شکل ایستا باشند و متکی بر شمول متغیرهای به وقوع پیوسته در سطح اقتصاد کلان هستند که توضیح دهنده نکول و رفتار مهاجرتی در طی زمان هستند. شمول متغیرهای اقتصاد کلان به عنوان پیش شرط ساختن مدل سرمایه اقتصادی برای ریسک اعتباری به حساب می آید. کاربرد مهم مدل‌های ریسک اعتباری پورتفو، همان آزمون تنش می‌باشد.

جستارهای وابسته

• ریسک مالی
• ریسک اعتباری
• ریسک اعتباری بنگاه
• ریسک تمرکز

پانویس/ پاورقی

منابع

• Bandyopadhyay, A. (2016). Managing Portfolio Credit Risk in Banks. Cambridge University Press.
• Joseph, Ciby (2006). Credit risk analysis: A tryst with strategic prudence. Tata McGraw-Hill Education.
• Skoglund, J., & Chen, W. (2015). Financial risk management: Applications in market, credit, asset and liability management and firmwide risk. John Wiley & Sons.
• Wilson, Thomas C. (1998). "Portfolio credit risk", Economic Policy Review, vol. 4, issue Oct, 82.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده